Անօրգանական նյութերի դասակարգումը օքսիդների, հիմքերի, թթուների, աղերի

Բովանդակությունը՝ Օքսիդներ դասակարգումը, ստացումը, հատկությունները

Առաջադրանքներ. հետևյալ օքսիդները՝ K₂O, SO₂, N₂O₃, CaO, P₂O₅, Al₂O₃, SO₃, N₂O₅, ZnO,                                                                        CO, N₂O, CO_2, SiO₂, MgO,  Na₂O,  Fe₂O₃

• դասակարգել` հիմնային, թթվային, երկդիմի, անտարբեր  օքսիդների:
• որոշել տարրերի օքսիդացման աստիճանները
• գրել բոլոր օքսիդներին համապատասխանող կամ հիմքերի  կամ  թթուների բանաձևերը
• գրել  օքսիդների հնարավոր փոխազդեցության ռեակցիաների  հավասարումները ջրի, թթուների, հիմքերի հետ:

 

Օքսիդներ դասակարգումը, ստացումը, հատկությունները

Առաջադրանքներ. հետևյալ օքսիդները՝ K₂O, SO₂, N₂O₃, CaO, P₂O₅, Al₂O₃, SO₃, N₂O₅, ZnO,                                                                        CO, N₂O, CO_2, SiO₂, MgO,  Na₂O,  Fe₂O₃

• դասակարգել` հիմնային, թթվային, երկդիմի, անտարբեր  օքսիդների:
• որոշել տարրերի օքսիդացման աստիճանները
• գրել բոլոր օքսիդներին համապատասխանող կամ հիմքերի  կամ  թթուների բանաձևերը
• գրել  օքսիդների հնարավոր փոխազդեցության ռեակցիաների  հավասարումները ջրի, թթուների, հիմքերի հետ:

Դասագրքից սովորեք ՙՙԱնօրգանական նյութերն  և դրանց  դասակարգումը  և օքսիդները                                               (11-ից 16 էջերը) և  կատարեք 12  և  18  էջերի առաջադրանքները

Օքսիդների սահմանումը

Երկու տարրից կազմված այն բարդ անօրգանական նյութեր, որնցից մեկը թթվածինն է -2 օքսիդացման աստիճանով կոչվում են օքսիդներ:

Օքսիդների ընդհանուր բանաձևն է՝

R_xO_y^-2 

Հիմնային-N⁺¹a₂O^-2

Թթվային-C⁺⁴O₂^-2

Երկդիմի(ամֆոտեր)-Cr₂O₃

Անտարբեր(աղ չառաչցնող)-N₂O

Բրոմ

Ի՞նչ դեր է խաղում օրգանիզմում

Բրոմը, լինելով յոդի ինհիբիտոր, մասնակցում է վահանաձև գեղձի աշխատանքի կարգավորմանը։

Կարևոր դեր է խաղում ածխաջրային և ճարպային փոխանակության գործում, քանի որ նպաստում է լիպազի և ամիլազի սինթեզին (ճարպերի և ածխաջրերի ճեղքման համար պատասխանատու ֆերմենտներ)։

Մասնակցում է կենտրոնական նյարդային համակարգի աշխատանքին։

Բրոմը ամենից շատ պարունակվում է հետևյալ մթերքներում՝

• ծովային կաղամբ և ծովաձուկ,
• ընկուզեղեն՝ պնդուկ, նուշ, գետնանուշ, հունական ընկույզ,
• լոբազգիներ՝ լոբի, ոլոռ,
• հացահատիկային բույսեր՝ հացահատիկ և վարսակաձավար,
• կաթնամթերք և կաթ։

Ճիշտ սնվելու դեպքում բրոմի պակաս չի առաջանում։ Անբավարարության հիմնական ախտանշաններն են՝ անքնություն, թուլություն, դյուրագրգռություն, նյարդային համակարգի և օրգանիզմում այլ խանգարումներ։ Պակասը լրացվում է բրոմով հարուստ մթերքներ ուտելով և բրոմ պարունակող վիտամինային կոմպլեքս օգտագործելով։

 

Bromine- ը հալոգենների հետ կապված պարբերական համակարգի VII խմբի քիմիական տարր է: Այս տարրի անունը գալիս է հունական <bromos> բառից, որը նշանակում է գարշահոտություն: Բրոմը ծանր, տհաճ հոտ ունի: Ազատ ձևով ՝ այս հալոգենը կարմիր անկայուն հեղուկ է:

Այս ապրանքը բավականին լուծելի է եթերային, ալկոհոլի, ածխաջրածինների, քլորոֆորմի և այլ օրգանական լուծիչների մեջ: Բրոմը շատ ավելի վատ է ջրի մեջ ՝ 20 ° C ջերմաստիճանում: Նաև բրոմը լուծելի է հիդրոբրոմային և հիդրոքլորային թթուների մեջ ՝ KBr լուծույթներում: Բրոմի ջրային լուծույթը կոչվում է բրոմի ջուր: Այս ապրանքը ունի ուժեղ օքսիդացնող հատկություններ: Հետաքրքիր փաստ է այն, որ ջրի մեջ հագեցած բրոմի լուծույթը չի կարծրացնում նույնիսկ մինուս 20 ° С ջերմաստիճանի պայմաններում:

Առավելագույն բրոմի միացությունները կալիում և նատրիումի բրոմներն են: Այս նյութերից բրոմ սովորեցնելու համար հարկավոր է դրանք օքսիդացնել թթվային միջավայրում: Որպես օքսիդացնող նյութեր կարող են օգտագործվել քիմիական արտադրանքներ, ինչպիսիք են ջրածնի պերօքսիդը, կալիումի դիխրոմատը, բրոմատը, հիպոքլորիտները, մանգան երկօքսիդը, քլորը և այլ նյութեր: Գործնականում ձեռք բերված բրոմը խորհուրդ է տրվում բաժանել թորման միջոցով, այնուամենայնիվ, եթե բրոմի բերքատվությունը մեծ նշանակություն չունի (մասնավորապես, դրա օգտագործումը քիմիական փորձերի համար), թորման գործընթացը կարող է բաց թողնել:

Բրոմի հայտնաբերումը կապված է ֆրանսիացի քիմիկոս Ա. Բալարդի հետազոտության հետ: 1825-ին ծովային ջրից լուծույթին քլորի գործողության արդյունքում երիտասարդ գիտնականը ստացավ մուգ շագանակագույն հեղուկ ՝ թունդ, տհաճ հոտով: Բալարը կոչվում է ձևավորված հեղուկ ուրվագիծ: Նա իր հայտնագործման մասին հայտարարեց Փարիզի Գիտությունների ակադեմիա, բայց հանձնաժողովը չընդունեց քիմիական տարրի անունը ՝ անվանելով այն ուրվականը բրոմ: Բրոմի հայտնաբերումը բերեց Բալարի համբավը: «Բալարի» նվաճման վերաբերյալ հոդվածի հայտնվելուց հետո պարզվեց, որ գերմանացի քիմիկոսներ Կ. Լևիգը և L. Լիբիգը զբաղվել են նմանատիպ ուսումնասիրություններով:

Bromine- ը երկրի ընդերքի հազվագյուտ տարրերից մեկն է: Բնության մեջ անվճար ձևով, դա տեղի չի ունենում: Այս տարրը ներառված է այնպիսի միացություններում, ինչպիսիք են նատրիումը, մագնեզիումը, կալիումի բրոմինը: Սեփական բրոմի օգտակար հանածոները `էմբոլիտը և բրոմարգիրիտը, շատ հազվադեպ են: Բրոմի բնական աղբյուրներն են աղի լճերի, ստորգետնյա հորերի, ինչպես նաև ծովի ջրի ջրերը, որտեղ բրոմը տարբեր բրոմիդների տեսքով է: Մեռյալ ծովը առավել հարուստ է բրոմով:

Մի շարք անօրգանական և օրգանական նյութերի ստացումից հետո բրոմը օգտագործվում է վերլուծական քիմիայի մեջ: Մասնավորապես, բրոմի միացություններն օգտագործվում են թունաքիմիկատների և միջատասպանների արտադրության մեջ, որպես վառելիքի հավելանյութեր, ինչպես նաև լուսանկարչության մեջ: Հայտնի է նաև, որ բրոմը քլորի նկատմամբ զգայունության բարձրացման լողավազաններում ջրի մեղմ ախտահանման համար օգտագործվում է: Հեղուկ հորատման հեղուկներ պատրաստելու համար օգտագործվում է բրոմի զգալի մասը կալցիումի կամ նատրիումի բրոմի տեսքով: Նման լուծումները մղվում են հորեր `արտադրված յուղի ծավալը մեծացնելու համար: Այս տարրը օգտագործվում է նաև դեղագործական միջոցների, լուսանկարչական նյութերի և բարձրորակ ռետինների արտադրության մեջ (բրոմոբուտիլ ռետին):

Ներկայումս բրոմը լայնորեն օգտագործվում է բոցավառող նյութերի արտադրության համար `նյութեր, որոնք պաշտպանում են օրգանական ծագման նյութերը բոցավառումից: Այս նյութերը օգտագործվում են ոչ այրվող ներկեր արտադրելու, ինչպես նաև փայտե արտադրանքների, գործվածքների և պլաստմասսայեների տարածման համար: Bromochloromethane- ը օգտագործվում է որպես լցահարթիչ կրակմարիչներից: Elemental bromine- ը օգտագործվում է ջրի մաքրման և ջրի մաքրման գործընթացում: Պետք է նշել, որ բրոմը թունավոր հալոգեն է, ուստի դրա հետ աշխատելիս պետք է հետևել անվտանգության միջոցառումներին և պետք է օգտագործվեն անձնական պաշտպանիչ սարքավորումներ:

 

Էլեկտրոնների բաշխումը ՝ ըստ էներգետիկ մակարդակների

Առաջադրանք. ֆոսֆորի ատոմում էլեկտրոնները բաշխել ՝ ըստ էներգետիկ մակարդակների:

₊₁₅P )2e, )8e, )5e

K L N

1s², 2s², 2p⁶, 3s²sp³

Էլեկտրոնային բանաձև է կոչվում, էլեկտրոնների բաշխումը ՝ ըստ էներգետիկ մակարդակների և ենթամակարդակների:

Առաջադրանք. ածխածնի ատոմում էկելտրոնները բաշխել ՝ ըստ էներգետիկ մակարդակների

₊₆C )2e, )4e

K L

1s², 2s², 2p²

Տնային Առաջադրանք

_{Թթվածնի ընդհանուր բնութագրումը}

_{Քիմիական նշանը-O}

_{Քիմիական բանաձևը-O2}

_{Հարաբերական ատոմային զանգված՝ Ar-16}

_{Հարաբերական մոլեկուլային զանգված Mr-16}

_{Իզոտոպները–16O,17O,18O}

_{Դիրքը պարբերական համակարգում՝կարգաթիվը, պարբերությունը, խումբը-2-րդ պարբերության, 6-րդ խումբ, 8-րդ կարգաթիվ}

_{Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը-16n,16p,16e}

_{Վալենտականությունը, օքսիդացման աստիճանը-2,}

_{Հաշվել մեկ ատոմի զանգվածը-16}

_{Թթվածնի ալոտրոպիկ տարաձեվություններ}

Քիմիական նշանը՝H,կարգաթիվը1
2.Ar (H)=1
3.Քիմիական բանաձևը՝H2
4.Mr (H2)=2 (H-H) Ոչ բևեռային կովալենտ կապ
5.Դիրքը պարբերական համակարգում պարբ.1, խումբ1, գլխավոր ենթախումբ
6.ատոմի բաղադրությունը (1p, 0n) 1e
7.Ատոմի կառուցվածքը +1 )1e
8.1ատոմի զանգվածը m0=1*1,66*1,-27կգ
9.Իզոտոպները դրանք նույն ատոմի տարատեսակներն են, որոնք ունեն նույն միջուկի լիցքը և տարբեր հարաբերական ատոմային զանգվածներ, այսինքն տարբեր նեյտրոնների թիվ:
H- (1p, 0n) 1e
D- (1p, 1n) 1e
T-(1p, 2n)1-e

1) քիմիական տարրի նշանը — N Համար — 7

2) կարգաթիվը — 7, միջուկի լիցքը +7,

3) հարաբերական ատոմային զանգվածը — 14

4)մեկ ատոմի զանգվածը (գ) — 1,66*14*10-27=կգ =2,324*10-23գ

5) Դիրքը պարբերական համակարգում` ո՞ր պարբերության տարր է պարբերություն-2 Խումբ-5

6) Ատոմի բաղադրությունը՝ (7p 7n) 7e

7)էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը — +7 |2|5|

8)ինչպիսի՞ տարր է` մետաղ է, թե՞ ոչմետաղ — ոչ մետաղ

9) Օքսիդացման աստիճանը`ՕԱ — +5

Ազոտ

N₂

Ազոտն անգույն, անհոտ, անհամ, ջրում քիչ լուծվող գազ է: Ամենատարածված քիմիական տարրերից է: Բնության մեջ հանդիպում է ինչպես ազատ վիճակում, այնպես էլ միացությունների ձևով: Ազոտն օդի հիմնական բաղադրիչն է և կազմում է նրա 75,6%-ը՝ ըստ զանգվածի, 78,09%-ը՝ ըստ ծավալի: Ազոտի պարունակությունը երկրակեղևում կազմում է 0,02%, որտեղ ազոտը գտնվում է միացությունների ձևով. դրանցից առավել տարածված են նատրիումական (չիլիական) և կալիումական (հնդկական) բորակները: Ազոտ են պարունակում նաև քարածուխը (2,5%), նավթը (0,02–1,5%) և կենդանի օրգանիզմները (մոտ 3%): Բույսերն ազոտը հիմնականում վերցնում են հողից՝ միացությունների ձևով, իսկ կենդանիներն այն ստանում են բույսերից: Ազոտը մտնում է սպիտակուցների (մոտ 17%) և այլ բնական օրգանական միացությունների բաղադրության մեջ:

Ազոտի մոլեկուլը երկատոմ է: Ատոմների միջև ամուր քիմիական կապի պատճառով սովորական պայմաններում ազոտը քիմիապես կայուն է և նյութերի մեծ մասի հետ միանում է միայն միայն բարձր ջերմաստիճանում: Արդյունաբերության մեջ ազոտն ստանում են հեղուկ օդի աստիճանական թորմամբ: Ազոտը հիմնականում կիրառվում է ամոնիակ ստանալու համար, որը ելանյութ է ազոտական թթվի, ազոտական պարարտանյութերի, ներկերի, դեղանյութերի, պայթուցիկ նյութերի արտադրության մեջ: Գազային ազոտն օգտագործվում է որպես իներտ միջավայր բազմաթիվ քիմիական ռեակցիաների իրականացման, հեղուկ վառելանյութերի մզման, սրվակները հեղուկ դեղանյութերով լցնելու համար: Հեղուկ ազոտը չափազանց սառն է (-196^օC). սննդարդյունաբերության մեջ այն օգտագործում են սննդամթերքն արագ սառեցնելու և երկար պահպանելու, բժշկության մեջ՝ մարդու սերմնաբջիջներն ու ձվաբջիջները երկար պահպանելու, նաև մի շարք հիվանդություններ բուժելու համար:

Ազոտի անվան ծագում

Մոտ 200 տարի առաջ գիտնականները հայտնաբերեցին, որ մթնոլորտում պարունակվում է այնպիսի մի գազ, որը պիտանի չէ շնչառության համար և չի նպաստում այրմանը։ Պարզվեց նաև, որ մթնոլորտը հիմնականում (4/5 մասով) կազմված է այդ գազից։ Նոր հայտնաբերված գազն անվանեցին «ազոտ»: Սովորական լաբորատոր պայմաններում ազոտը «չէր ցանկանում» միանալ ուրիշ տարրերի հետ։ Սակայն շուտով հայտնի դարձավ, որ բնության մեջ ազոտը հաճախ հանդիպում է ուրիշ տարրերի հետ միացություններ կազմած, գոյացնելով, օրինակ, բորակ: Սա մարդուն հայտնի էր վաղուց և օգտագործվում էր դաշտերը պարարտացնելու համար։ Այստեղից էլ առաջացել է ազոտի լատիներեն անվանումը «նիտրոգենիում», հայերեն ՝ բորակածին։ «Ազոտ» անունը, ամենատարածված անվանումն է, նշանակում է «անկենդան»:

Քիմիա տնային առաջադրանք 05.10.2019

Առաջադրանք ՝հետևյալ  ատոմներում  էլեկտրոնները  բաշխել  ըստ  էներգետիկ մակարդակների՝ ջրածին-1)

ածխածին- 2)4)

թթվածին- 2)6)

ազոտ- 2)5)

ֆոսֆոր- 2)8)5)

ծծումբ-2)8)6)

ալյումին- 2)8)3

նատրիում- 2)8)1

կալիում- 2)8)8)1)

մագնեզիում — 2)8)2)

կալցիում- 2)8)8)2)

սիլիցիում- 2)8)4

երկաթ- 2)8)14)2)

ֆտոր- 2)7)

քլոր- 2)8)7)

բրոմ — 2)8)18)7)

մանգան- 2)8)13)2)

պղինձ-2)8)18)1)

արծաթ-2)8)18)18)1

ոսկի-2)8)18)32)18)1)

Քիմիա տնային առաջադրանք 21.09.2019

• Ֆիզիկական մարմին և նյութ:

Ֆիզիկական մարմինը ունի զանգված և ծավալ:

Ֆիզիկական մարմինները կազմված են նյութերից:

• Նյութի սահմանումը.

Նյութը փոքրագույն մասնիկների,(ատոմ մոլեկուլ իոն), փոխազդեցության արձյունքն է իրեն բնորոշ բաղադրությամբ, կառուցվածքով, հատկություններով օշտված:

• Ի՞նչ է նյութը,պարզ և բարդ նյութերի օրինակներ:

Մարդկության հայտնի են 30 մլն նյութ:

Պարզ նյութերը մոտվորապես 400 հատ են և կազմված են միևնույն քիմիական տարրից: Ջրածին, թթվածին

Բարդ նյութերը կազմված են երկու և ավելի քիմիական տարրերից: ջուր, CO2 գազ

Բարդ նյութերը դասակարգվում են անօրգանական և օրգանական նյութերի:

Նյութերը լինում են մետաղներ և ոչ մետաղներ:

Մետաղներ-ալյումին, նատրիում, կալցիում, պղինձ:

Ոչ մետաղներ-ֆտոր, ազոտ, քլոր, թթվածին

• Անօրգանական և օրգանական նյութերի օրինակներ:

Օրգանական նյութեր-Ճարպեր, սպիտակուցներ, ացետոնը:

Անօրգանական նյութեր-կարբիդները, ցիանիդները, կարբոնատները, ածխածնի օքսիդը

• Մաքուր նյութեր,խառնուրդներ(համասեռ և անհամասեռ):

Մաքուր են համարվում այն նյութերը, որոնք կազմված են միատեսակ կառուցվածքային մասնիկներից (մոլեկուլ, ատոմ, իոն):

Խառնուրդները պարունակում են երկու կամ ավելի նյութերի կառուցվածքային մասնիկներ:

Խառնուրդները լինում են երկու տեսակ՝ համասեռ և անհամասեռ:

• Նյութի բաղադրությունը՝մոլեկուլ,ատոմ , իոն (կառուցվածքը,բաղադրությունը):

Յուրաքանչյուր քիմիական մաքուր նյութ, գտնվելու վայրից ու ստացման եղանակից անկախ ունի միևնույն հաստատուն բաղադրությունը:

 

• Նյութի հատկությունները՝ ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական:

Նյութի ֆիզիկական հատկություններն են`

Ագրեգատային վիճակը (պինդ, հեղուկ, գազային), գույնը, հոտը, համը, լուծելիությունը ջրում, խտությունը, հալման և եռման ջերմաստիճանը, ջերմա և էլեկտրահաղորդականությունը, պլաստիկությունը և մետաղական փայլը:

Նյութի քիմիական հատկություններն են`

Այդ նյութի փոխազդեթությունը այլ նյութերի հետ և նոր նյութերի առաջացումը:

Ֆիզիոլոգիական հատկություններն են`

Այդ նյութի ազդեցությունը կենդակի օրգանիզմների վրա:

 

 

Տնային աշխատանք՝ ընտրեք կենցաղում կամ շրջապատում 2-3 նյութ,գրեք դրանց բանաձևերը և կատարեք հետևյալ հաշվարկները`

Ինչպիսի՞ տարրերից են կազմված նյութը,ատոմների քանակը,հաշվել հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները՝Mr,զանգվածային բաժինները՝w,զանգվածային հարաբերությունները  և  տարրերի  մոլային  բաժինները բարդ  նյութերում:

 

Աղ-NaCl

Ատոմների քանակը-2

Mr(NaCl) = Ar(Na) + Ar(Cl);

Mr(NaCl) = 23 + 35,5 = 58,5

 

NaHCO3-Սոդա

ատոմների քանակը-6

Mr(NaHCO₃) = Ar(Na) + Ar(H) + Ar(C) + 3×Ar(O);

Mr(NaHCO₃) = 23 + 1 + 12 + 3×16 = 36 + 48 =84

 

 

 

 

Ուղղորդող հարցեր քիմիա 12.09.2019

• Որո՞նք են մարդկությանը հուզող հիմնախնդիրները

Մարդկությանը խանգարում են կենդանիների վերացումը, օվկիանոսների աղտոտումը, բույսերի վերացումը, աղբի վերամշակման խնդիրները, օդի աղտոտումը:

• Որո՞նք  են  էներգիայի  այլընտրանքային  աղբյուրները

Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներից են՝ քամու էներգիան, հողմային էներգիան և արևային էներգիան:

• Ո՞րն  է  համարվում  մաքուր  խմելու  ջուր

Մաքուր խմելու ջուր համարվում է՝ այն ջուր, որը չունի հոտ, չունի համ ու թափանցիկ է: Պետք է իր մեջ պարունակի պետք է իր մեջ պարունակի 100 մանրէ և հանքային աղեր:

• Ո՞րն  է  էկոլոգիապես  մաքուր  սնունդը

Էկոլոգիապես մաքուր սնունդն  այն է, երբ  վերջնական արտադրանք ստանալու ամբողջ ընթացքում պահպանվում են էկոլոգիական բոլոր նորմերը: Էկոլոգիապես մաքուր սնունդը չի պարունակում  իր մեջ այնպիսի վնասակար նյութեր,  որոնք թողնում են բացասական ազդեցություն  մարդու առողջության վրա:

• Ի՞նչ  կարծիք  ունեք  կենսական  միջավայրի  մասին

Կարծում եմ կենսական միջավայրը պահպանելը՝ յուրաքանչյուր մարդու պարտականությունն է:

• Որո՞նք  են  առողջ  ապրելակերպի  սկզբունքները

Առողջ ապրելակերպի սկղբունքները՝ դա օրական 8-10 քնելն է, առողջ սնվելն է, սպորտով զբաղվելն է , վատ սովորություններից զերծ մնալն է և հետևել հիգենիային:

• Ինչու՞ են նավթը համարում «սև ոսկի »

Կարծում եմ նավթը շատ թակարժեք հանածո է այդ իսկ պատճառով էլ համարվում է «սև ոսկի »:

• Ինչու՞ է ջրածինը համարվում ապագայի վառելանյութ

Ջրածինը համարվում է ապագայի վառելանյութ, քանի որ ջրածնից ստանում են վառելիք:

• Ինչու՞ խմելու ջուրը չի կարելի վարակազերծել քլորով

Խմելու ջուրը չի կարելի վարակազերծել քլորով, քանի որ քլորը վնասակար է և ջուրը կկորցնի իր օգտակար հատկություննեը:

• Ինչու՞ են հողին տալիս պարարտանյութեր

Հողին տալիս են պարարտանյութեր, որպեսզի բույսերը լավ աճեն և կենդանիները չփչացնեն բույսերը:

• Ինչու՞ է անհրաժեշտ քնել մոտավորապես 8 ժամ

Անհրաժեշտ է քնել մոտավորապես 8 ժամ, որպեսզի մարդ կարողանա լիսրժեք վերականգնել իր կորցրած էներգիան:

• Ինչու՞ են ամռանը հագնում բաց գույնի հագուստ և այլն:

Ամռանը հագնում են բաց գույնի հագուստ, քանի որ բաց գույնը արևի ճառագայթները չի կլանում և անդրադարցնում է, իսկ սև գույնը կլանում է:

Թթվային անձրևներ

Մթնոլորտում արդյունաբերական արտանետումների (քլորաջրածին, ծծմբի ու ազոտի երկօքսիդներ) և խոնավության փոխազդեցության հետևանքով հաճախ առաջանում են թթվային (թթու պարունակող) տեղումներ (անձրև, ձյուն): Թթվային անձրևները թթվեցնում են ջրային ավազանները և հողերը, որի հետևանքով ոչնչանում են ջրային օրգանիզմները, վնասվում կամ չորանում են բույսերն ու ծառատեսակները: Թթվային անձրևների ազդեցությամբ ստորերկրյա ջրերում մեծանում է մետաղների, օրինակ՝ կապարի, պղնձի, ցինկի, կադմիումի, ալյումինի պարունակությունը, որոնք արմատների միջոցով ներծծվում ու վնասում են բույսերը:Թթվային անձրևներից խուսափելու ամենահուսալի միջոցը մթնոլորտը չաղտոտելն է, քանի որ մթնոլորտ արտանետված նյութը նորից որսալ անհնարին է: Դրա համար պետք է արտանետվող գազերն առավելագույնս զտվեն, ավտոմեքենաների համար ստեղծվեն վառելիքի այնպիսի տեսակներ, որոնք վնասակար նյութեր չեն պարունակում: